Türk Gençleri Neden Yurtdışında Eğitim ve Kariyer için gitmek istiyor? Araştırma Sonuçları

Neden Yurtdışına Gitmek İstiyorlar ?
Amaç Daha İyi Bir Eğitim mi Yoksa Başka Bir Ülkeye Yerleşmek mi ?
Sonuçlar Bu Raporda !

2022 IEFT YURTDIŞI EĞİTİM FUARLARI ÖĞRENCİ ANKETİ VE ANALİZİ

2022 Ekim ayında gerçekleştirilen Global Vizyon Yurtdışı Eğitim’in Sponsor olduğu IEFT Yurtdışı Eğitim ve Kariyer Günleri kapsamında ziyaretçiler arasından seçilmiş 500 kişiyle yaptığımız anket çalışmaları bizlere Türk öğrencilerin yurtdışı eğitime bakış açısı hakkında önemli istatistikler sundu.

Anket raporunda ön plana çıkan durum Türk öğrencilerin yurtdışında eğitim alırken çalışma isteğinin yüksek seviyede olması ve bu noktada öğrencilere çalışma izni sunan ülkelerin tercih edilmesi oldu. Okulların kurumsal başarısı ve öğrencilere sundukların imkânların yanı sıra ülkelerindeki uluslararası öğrencilere sunduğu imkânlar ön plana çıkıyor.

Üniversite Öğrencileri Fuara En Yoğun Katılım Sağlayan Kitle Oldu

IEFT Yurtdışı Eğitim ve Kariyer Günlerine katılan öğrenciler arasından seçilen 500 öğrenciyle yapılan ankete göre üniversite öğrencilere fuara en yoğun katılım sağlayan kitle olmuştur. Üniversite öğrencilerini üniversite mezunları izlemektedir. Öğrencilerin eğitim düzeylerine göre dağılım sıralaması aşağıda detaylı olarak görülebilir.

Üniversite öğrencileri %46 oranla fuarın en büyük kitlesini oluşturdu. Üniversite mezunlarını %25’lik oranla üniversite mezunları izledi. Fuarın üçüncü büyük katılımcı grubu %15 ile lise öğrencileri oldu. Bu veriler ışığında Türk gençlerinin öncelikli olarak yüksek lisans programlarını incelediği, ikincil olarak da lisans programlarını araştırdığı sonucuna varabiliriz. Yüksek lisans öğrencisi (%5), yüksek lisans mezunlarının (%4) yurtdışı eğitim alternatifleriyle ilgilenmesi de yurtdışında bir kariyer ve gelecek arzusuyla ilişkilendirilebilir. 

Yurtdışında eğitim olanaklarıyla ilgilenen gençlerin yaş dağılımına bakıldığında %54’lük bir oranla 18-24 yaş arası fuara en yoğun katılımı gösteren kitle oldu. 25-35 yaş aralığı katılımcıların %24’ünü oluştururken, 14-18 yaş aralığı %13’ü temsil etti. Fuara %9 oranla en düşük katılım 35 yaş ve üzerinden geldi.

Ankete katılan öğrencilerin çoğunluğu yüksek lisans düzeyindeki eğitim imkânlarını araştırıyor. Fuar katılımcılarının %26’sı yüksek lisans programlarını araştırıyor. %17’lik kesim lisans programlarına başvurmak isterken, %14 Türk öğrencilerin vazgeçilmezi olan dil eğitimi programlarını araştırıyor.

En dikkat çekici detay yurtdışında para kazanılabilecek programlardaki yükseliş… İlk 3’ün ardından gelen istatistikler Türk öğrencilerin yurtdışındaki yeni yönelimlerini açıkça gösteriyor. Katılımcıların %9’u maaşlı/maaşsız staj, %9’u Work and Travel, %9’u Work and Study,%3’ü Çalışmalı Diploma Co-op programlarına başvurmak istediklerini belirtiyor.

Work and Study, Work &Travel, Staj ve Co-op programları öğrencilerin yoğun şekilde inceleme altına aldığı programlar. Bu programları inceleyen öğrencilerin toplam yüzdesine bakıldığında rakam %30’u buluyor. Sadece %30’luk kesim doğrudan çalışıp para kazanacakları programları tercih ediyor. Bir de lisans ve yüksek lisansta çalışma izni veren ülkeleri tercih eden öğrenciler de göz önünde bulundurulduğunda fuara katılan kitlenin çalışma izni alabilmeye ne kadar önem verdiği ortaya çıkıyor. Bu bilgiler ışığında bu seneki fuarda öne çıkanların; çalışma izni sunan ülkeler ve öğrencilere iş garantisi veren okullar olduğu anlaşılıyor.

Katılımcıların geri kalan kısmı %4 ile Erasmus ve diğer değişim programları, %4’ü yaz okullarını, %4’ü doktora programlarını, %1’i ise lise kurumlarını inceliyor.

Türk öğrenciler için yurtdışında eğitim dendiğinde uzun yıllardır listenin ilk sırası değişmiyor. Amerika ve İngiltere öğrencilerin ilk tercih ettiği ülkeler. Fuara katılan öğrencilerin %17’si Amerika Birleşik Devletleri, %15’i İngiltere’yi ilk tercih olarak söylüyor. Üçüncü sırada Kanada ve Almanya arasındaki çekişmeyi bu yıl Kanada kazanıyor. %13 orana sahip olan Kanada %12 tercih edilen Almanya’nın önüne geçiyor. Kanada’nın sunduğu çalışmalı programların tercih edilmede önemli etkisi olduğu düşünülebilir.

Kanada ve Almanya’yı %7 ile Hollanda, %6 ile İtalya, %5 ile Avustralya-Fransa-İrlanda izliyor. İsveç %4, Polonya ve Malta %3, Çek Cumhuriyeti ise %2 pay alıyor. Polonya ve Çek Cumhuriyeti gibi ülkelerin her yıl biraz daha yükselmesindeki nedenin bu ülkelerdeki eğitim kurumlarının kaliteli eğitimi uygun fiyatlara sunması olabilir. Türk öğrencilerin son bir iki senedir yaşadığı maddi kaygılar bu ülkelerin tercih edilme oranlarını yükseltmesini sağlamış olabilir.

Öğrenciler “Yurtdışında eğitim görmek istediğiniz okulu seçerken en etkili faktörler hangileridir?” sorusuna en çok ‘eğitim kalitesi’ ve ‘eğitim ücretleri’ yanıtını veriyor. Eğitim kalitesi %22, eğitim ücretleri %19, %16 çalışa fırsatı vermesi, %12 burs olanakları, %12 öğrenci hayatı ve sosyal olanaklar, %12 okulun lokasyonu (şehir-ülke), %7 Kampüs olanakları okul tercihlerini etkiliyor.

Türk öğrencilerin eğitim kalitesine verdiği önem okulların bireysel başarısının ne kadar etkili olduğunu gösteriyor. Bu noktada dünya sıralamasında ilk 500’e giren okulların kayıt alma oranlarını yükseltmesi bekleniyor.

İkinci, üçüncü ve dördüncü yanıtlar ise maddi kaygıların tercihleri etkilediğini işaret ediyor. Öğrenciler için eğitim ücretleri, eğitim alınacak ülkenin öğrencilere çalışma izni sunması ve burs imkânları önemli faktörler. Öğrencilere özel indirimler, ödeme kolaylıkları ve burs imkânları sağlayan okulların ve çalışma izni sunan ülkelerin yükselişe geçmesi beklenen bir gelişme. Yine aynı zamanda Türk öğrencilerin tüm zorluklara rağmen kaliteli bir eğitim alabilmek için her türlü engeli aşacak motivasyona da sahip olduğu da çıkarılabiliyor.

Çalışma fırsatı ve burs olanaklarına verilen önem öğrencilerin maddi zorluklara kendileri çözüm getirerek de olsa yurtdışı eğitim hayatlarını sürdürmeye çalıştıklarını gösteriyor.

Fuara katılan öğrencilere ülke seçimini etkileyen faktörlerin ne olduğu sorulduğunda ortaya çıkan sonuçlar yurtdışında eğitim alan Türk öğrenci profilini çizebilmek için çarpıcı sonuçlar verdi. Türk öğrenciler için en önemli iki konu kültür-yaşam ve ülkedeki refah seviyesi oldu. Her iki şık da %25 oy ile en önemli faktörler oldu. Sıralamada %14 ile ekonomik olması, %13 ile oturum ve çalışma izni vermesi, %12 ile güvenlikli olması, %6 ile Türkiye’ye olan mesafesi ve %3 ile diğer kişilerin referansları oldu.

Sonuç olarak öğrenciler; kendi kültürüne çok zıt olmayan, refah seviyesi yüksek, yaşam maliyetleri düşük, çalışma ve oturum izni alabilecekleri, güvenliği yüksek ülkelerde eğitim almak istiyor.

Kariyer ve Gelecek Kurma İmkânı veren Ülkeler Ön Plana Çıkacak

“Yurtdışında eğitim aldıktan sonra ülkenize dönmek ister misiniz?” sorusuna öğrencilerin yarısından fazlası ‘dönmek istemem’ cevabını veriyor. Öğrencilerin %64’ü eğitimlerinin ardından gittikleri ülkede kalmak isterken, %36’sı Türkiye’ye dönmek istediğini belirtmiş. Bu sonuçlar da öğrencilerin yurtdışında kariyer planlaması yapabilmesi ve gelecek kurabilmesi için imkânlar sunan ülkelerin rağbet göreceğini işaret ediyor. Türkiye’nin ekonomik, siyasi ve sosyal gündemi; başarılı ve nitelikli bireylerin yurtdışında eğitim, gelecek ve kariyer planlamasına neden oluyor.

Dolar ve Euro’daki yükseliş sonrası öğrencilerin maddi kaygıları arttı.  Bu sebeple eğitim ücretleri mümkün olan en alt düzeyde tutma gayreti içerisindeler. Öğrencilerin %56’sı 5-10 bin Dolar arasında bütçe ayırabilirken, %29’u 10 – 20 bin arası ayırabileceğini belirtiyor. Rakam yükseldikçe oranlar düşüyor. 20-30 bin Dolar arası %9 iken, 30 binden fazlası %6 oluyor. Türk öğrencilere cazip fiyat, burs imkânı, ödeme kolaylığı sunan okullar ve yaşam maliyetleri daha düşük olan ülkeler tercihlerde ön sırada gelecek.

Ankete katılan öğrencilerin %66’sı yurtdışı eğitim harcamaları için ailesinden destek alacağını belirtirken, geriye kalan %34’lük kesim ailesinden destek almadan eğitim alacağını belirtmiş. Bu noktada maddi destek alabilmek için ailelerin rızasının alınmasının önemli olduğu görülüyor. Türk aile yapısı gereği öğrenciler gelecek planlarına ebeveynleriyle birlikte karar veriyor.

Öğrencilerin %55’i 2024 yılında yurtdışında eğitim almayı planlıyor ve arayışlarını buna göre şekillendiriyor. Öğrencilerin %25’i 2024 yılında alacakları eğitim için şimdiden araştırma yaparken, 2022 yılını değerlendirmek isteyenler sadece %5’lik kısmı oluşturuyor. Kalan kısım ise daha ileri tarihler için şimdiden araştırma yapmaya başlamış. Bu rakamlar Türk öğrencilerin gelecek planlarını yaparken işi son dakikaya bırakmadığını gösteriyor.

Ankete katılan öğrencilerin %33’ü iyi seviyede İngilizceye sahip olduğunu söylerken, %31’i seviyelerinin orta düzey olduğunu beyan ediyor. %24 ise çok iyi seviyede İngilizceye sahipken, %12’si temel düzeyde biliyor. Rakamlar Türk öğrencilerin dil okullarına ilgisini anlaşılır kılıyor. Bu veriler aynı zamanda lisans ve yüksek lisans eğitimi veren kurumların İngilizce hazırlık döneminde öğrencilere yardımcı olacak alternatifler sunmasının önemi de gösteriyor. Temel ve orta düzeyde İngilizce bilen toplamda %43’lük kitlenin yurtdışında eğitim almaya karar verdiğinde İngilizce desteği alması gerektiği görülüyor.

Türk gençleri arasında ikinci yabancı dile sahip olma oranı yüksek. Ankete katılan öğrencilerin %34’ü ikinci yabancı dil olarak Almanca biliyor. Fransızca (%15), İspanyolca (%11)  ve İtalyanca (%3) ön plana çıkan diğer diller.

Türkiye’deki Alman, Fransız, İtalyan ve İspanyol okullarının fuara katılımının yüksek olduğu ve bu öğrencilerin kayıt yaptırma potansiyeli yüksek olan kitle olduğunun altını çizmemiz gerekir. Bu dillerde eğitim sunan okulların, fuar dönemlerinde fark yaratacak tekliflerde bulunması kayıt oranlarını artırmalarını sağlayacaktır.

“Yurtdışında eğitim alırken çalışmak ve cep harçlığınızı çıkarmak ister misiniz” sorusunun yanıtları oldukça dikkat çekici ve öğrencilerin motivasyonu hakkında bilgi verici. Bu soruya yanıt veren öğrencilerin %95’i eğitim alırken çalışmak istiyor.

Türkiye’deki ekonomik iklimin bu noktadaki etkisi yadsınamaz boyutta. Cevaplar çok şeyi ortaya koyduğu için detaylı bir analize gerek kalmıyor. Türk öğrenciler için Kanada gibi İngiltere gibi çalışma izni sunan ülkeler revaçta. Bu sonuçlar neticesinde son dönemde Work & Study programlarına artan ilginin nedeni de görülebilir. Türk öğrenciler başlangıçta yurtdışı eğitime gitmek için ailesinden destek alsa da sonrasında kendi ayakları üzerinde durabilmek istiyor.

Gençler maddi olarak ne kadar zorlansa da yurtdışında eğitimden vazgeçmiyor. Öğrencilerin %95’i yurtdışında eğitim alırken çalışmak zorunda kalmak pahasına da olsa eğitimi için yurtdışından vazgeçemiyor. Öğrencilerin yurtdışında eğitim almak için motivasyonları oldukça yüksek.

Mühendislik & Teknoloji bölümleri tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de ön plana çıkıyor. Hali hazırda Türk öğrencilerin mühendislik bölümlerine ilgisi bilinirken teknolojinin de yükselişe geçmesi Türk öğrencilerin dünya şartlarını göz önünde tutarak tercihler yaptığını işaret ediyor. Öğrencilerin %29’u Mühendislik ve Teknoloji,  %16’sı İşletme ve İktisadi Bilimleri tercih ediyor.

Tıp (%8) ve psikolojideki (%8) yükseliş gözden kaçmıyor. Toplamda %16’lık kesim bu alanlara yöneliyor. Bu bölümlere Türk öğrencilerin hep ilgisi mevcuttu fakat son dönemde iyice yükseliş göstermesindeki sebep Covid-19 döneminde sağlık personeline doğan ihtiyacın artması ve pandemi sonrası insanların yoğun psikolojik problemler yaşaması olabilir. Pandemi sonrası özellikle Psikoloji alanında donanımlı iş gücü ihtiyacı artış gösterdi ve öğrenciler de bunun farkında. Öğrencilerin diğer tercihleri %8 ile Sosyal Bilimler, %7 ile Sanat Tasarım, %6 ile Medya ve İletişim, %5 ile Mimarlık, %3 ile Film, Animasyon & Grafik Tasarım, %3 ile Hukuk olarak devam ediyor.

Öğrencilerin yüksek lisans aşamasında başvurduğu bölümler ise hemen hemen lisans ile aynı. %29’luk Mühendislik & Teknoloji tercihinden sonra %18 ile İşletme ve İktisadi Bilimler geliyor. Öğrencilerin %8’i Psikoloji, %8’i Tıp, %8’i Sosyal Bilimler istiyor. %7 Grafik Tasarım, %5 Film & Animasyon & Grafik Tasarım, %4 Mimarlık, %4 Medya ve İletişim, %3 Hukuk tercih ediyor.

Öğrencilerin büyük çoğunluğu yurtdışında eğitim alırken burs imkânlarından faydalanmak istiyor. Ankete katılan öğrencilerin %87’si burs arayışında olduğunu belirtiyor. Bu rakamın daha önceki senelere göre oldukça yüksek olmasının nedeni TL’nin dünya para birimleri karşısındaki değer kaybı olması büyük bir olasılık.

 “Yurtdışında eğitim daha hızlı ve daha iyi maaşlı iş bulmayı getirecek mi?” sorusuna gençlerin büyük çoğunluğu ‘Evet’ yanıtını veriyor. Öğrencilerin %79’u yurtdışında eğitim aldıktan sonra daha hızlı ve daha iyi maaşlarla iş bulacaklarını düşünüyor. Bu rakamlar Türkiye’deki işverenlerin tutumunun, sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel yapının yurtdışında eğitimi ne kadar önemsediğinin bir göstergesi. Yurtdışı eğitime yapılan harcamaların geri dönüşü olacağına dair inanç öğrencilerin ve ebeveynlerin yurtdışı eğitim alternatiflerine yönelmesinde etkili.

Öğrencilerin büyük çoğunluğu tercihini örgün eğitimden yana kullanıyor. Öğrencilerin %72’si istedikleri bölümde online eğitim açılsa dahi bunu tercih etmeyeceklerini söylüyor. Bunun altında yatan en büyük sebeplerden biri; Türk öğrencilerin kısa süreli de olsa yurtdışında yaşama, farklı kültürleri deneyimleme ve yabancı dili konuşarak geliştirmeye önem vermesi. Ayrıca büyük bir kitlenin eğitim alırken çalışma arzusuna sahip olması anket raporlarında online eğitimin geri planda kalmasını açıklıyor.

Ankete katılan öğrencilerin %22’si ‘kaliteli ve çok çeşitli eğitim imkânlar’ sebebiyle yurtdışında eğitimi tercih ediyor. Öğrencilerin %18’i ise olumlu faktör olarak ‘yabancı dilini geliştirme’ yanıtını veriyor.

‘Yurtdışında yeni bir hayat kurma hayali’ öğrencilerin %15’ini yurtdışı eğitime iten nedenler arasında. ‘Yeni bir kariyer fırsatı ve yeni bir hayat kurma hayali’ cevabını verenler de %15’lik kesimi oluşturuyor. Öğrencilerin %30’u yurtdışında eğitimi iyi bir kariyer/gelecek/hayat olarak görürken; toplamda %51’i bulan diğer kesim yurtdışında eğitimin bireysel olarak kendilerine neler katacağına odaklanıyor… Bu kesim kaliteli bir eğitim, farklı kültürleri tanımak, vizyon edinmek, dil becerilerini geliştirmek gibi konulara odaklanıyor.

Anket kapsamında öğrencilere yöneltilen “Yurtdışında Eğitime İten Olumsuz Faktörler Neler?” sorusuna gelen ilk cevap ‘Kariyer ve Gelecek Kaygısı’ oluyor. Öğrencilerin %25’i gelecek kaygısından mustarip. Ekonomik kriz %21 oranla ikinci sırada yer alıyor. Öğrencilerin eğitim sistemiyle sıkıntısı da bitmiyor. Öğrencilerin %18’i eğitim sistemindeki sıkıntıların kendilerini yurtdışı eğitime ittiğini söylüyor. %10’luk bir kesim ise üniversite sınav sisteminden şikâyetçi.

Öğrencilerin önemli bir kısmı mezun olduktan sonra yaşayacakları işsizlik sıkıntısının kaygısına şimdiden girmiş durumda. Öğrencilerin %13’ü ülkedeki genç işsizliği dolayısıyla yurtdışı eğitime gidiyor. Bu öğrenciler Türkiye’ye dönünce hızlı ve yüksek maaşlı iş bulacağını düşünen kesimden ya da yurtdışında kariyer planı yapan kesimden olabilir. Listenin devamında ise %10 ile dil yetersizliği, %2 ile Covid-19’un yaygın olması cevapları bulunuyor.